منتقد، فیلمساز و کارشناس سینما و تلویزیون در گفتوگو با خبرگزاری «حوزه»، درباره اکران فیلمهایی خارجی و اینکه این رویکرد میتواند برای سینمای ملی مفید باشد یا خیر، چنین اظهارنظر کرد: بحث نمایش فیلمهای خارجی یکی از موضوعات مطروحه در سینماست که مدتهاست درباره آن بحثهای مختلفی انجام میشود و معمولاً نیز پیرامون آن دو دیدگاه موافق و مخالف وجود دارد.
وی افزود: مخالفان نمایش فیلمهای خارجی عموماً در میان تهیهکنندگان و پخشکنندگانی هستند که بر جریان اکران تسلط و نفوذ دارند، چون این دسته منافع شخصی و مادی خود را در این امر نمیبینند که برای فیلمهای داخلی رقیبی وجود داشته باشد، وگرنه هیچ عقل سلیمی به خودی خود نمیتواند مخالف نمایش فیلمهای خوب و با کیفیت خارجی در سینمای کشورمان باشد، چون معتقدم محصولات با کیفیت باعث میشود به نوعی ارزشهای هنری فیلمهای ایرانی نیز افزایش پیدا کند.
این کارشناس با بیان اینکه ایراداتی نظیر اینکه این قبیل آثار باعث هجوم فرهنگ غرب در جامعه می شود باوری درست است، اظهار کرد: این نقد که نمایش فیلمهای خارجی باعث میشود تا فرهنگ غربی در جامعه رواج پیدا کند صحیح است، اما وقتی میبینیم این قبیل تولیدات به صورت همه جانبه در تلویزیون پخش میشود، این سوال پیش میآید که اگر چنین آسیبی وجود دارد پس چرا تلویزیون در این سطح گسترده فیلمهای موردنظر را پخش میکند؟ البته این آسیب قابل جبران است به شرطی که فیلمهای انتخابی با نظارت و به صورت کنترل شده پخش شود.
کارگردان مجموعه مستند «آرماگدون» تاکید کرد: نکته دیگری که از آن میتوان به عنوان ایراد غیرمنطقی نام ببرم به این تصور برمیگردد که فیلمهای آمریکایی بر فروش فیلمهای ایرانی تاثیر منفی میگذارد و به نوعی اقتصاد سینما را با مشکل مواجه میکند. این باور اشتباه است، چون تجربه ثابت کرده، فیلمهای ایرانی همیشه مخاطب خود را داشته و نمایش فیلمهای خارجی تاثیر چندانی به روی فروش آثار داخلی ندارد، البته شاید در موارد اندک باعث شود برخی فیلمهای بیکیفیت داخلی در گیشه حضور موفق نداشته باشند، اما این مسئله را باید رویکردی مثبت تلقی کرد، چون حداقل این دست فیلمها دیگر در سینما ملی ما تولید نمیشود.
وی به توضیح فوق اضافه کرد: حتی میخواهم بگویم نمایش فیلمهای خارجی در برخی مواقع تاثیرات مثبت در فروش فیلمهای ایرانی نیز دارد. برای مثال زمانی که فیلم «رقصنده با گرگها» در سینما آزادی اکران بود، باعث شد فیلم «دو نیمه سیب» هم به فروش خوبی در آن زمان داشته باشد، چون آن فیلم در سینمای شهر قصه که در جوار سینما آزادی قرار داشت به نمایش درآمده بود، برای همین افرادی که موفق به تهیه فیلم «رقصنده با گرگها» نمیشدند به تماشای فیلم «دو نیمه سیب» میرفتند.
این کارشناس سینما با تاکید بر اینکه با وجود مزایایی که برای اکران فیلمهای خارجی بر شمردید، چگونه باز هم از سوی برخی سینماگران با نمایش فیلمهای خارجی مخالفت میشود؟ چنین پاسخ داد: جواب این مطلب را به نوعی در توضیحات فوق دادم، عده ای منافع شخصیشان ایجاد میکند که فیلم خارجی روی پرده نرود، چون طبق هر حالتی دوست دارند کارشان برای مدت طولانی روی پرده باشد، حال آن فیلم هر کیفیتی که دارد به هیچ وجه مهم نیست!
مستغاثی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا تمام کسانی که از اکران فیلم خارجی در سینما حمایت میکنند، دلسوزان سینما هستند؟ گفت: سوال بسیار خوبی کردید، چون سخنانی که مطرح شد این شائبه را در ذهن به وجود میآورد که حامیان فیلمهای خارجی دلسوزان سینما هستند، درصورتیکه این باور نیز اشتباه است، چون در این میان هم افرادی وجود دارند که سعی میکنند برای خود از موقعیت پیش آمده منافع مالی کسب کنند. به این طریق که با نمایش فیلمهای خارجی بیکیفیت تنها سودآوری شخصی را مد نظر قرار میدهند. این اتفاق را به نوعی در دهه شصت و هفتاد شاهد بودیم، چون در آن دوران فیلمهای از سینمای اروپای شرقی به نمایش عمومی درآمد که هیچ مخاطبی نداشت و به نوعی تماشاگران را هم از سالنهای سینما فراری میداد.
این منتقد با تاکید بر اینکه شهید آوینی در زمان نمایش فیلمهای سینمای اروپای شرقی با این دست تولیدات زاویه داشت، تاکید کرد: به یاد دارم زمانی که فیلمهای بیمخاطب اروپای شرقی روی پرده سینماها میرفت با نقد شهید آوینی مواجه میشد. در آن دوران شهید آوینی با نقد از فیلمهایی تاراژانف و تارکوفسکی روی این امر تاکید داشت که سینما نیازمند امثال هیچکاک و فورد است و با این قبیل سینماگران رونق را به سینما باز میگرداند نه فیلمهای سرد و کسلکننده تاراژانف، میخالکف و کیشلوفسکی.
وی در انتهای سخنان خود تاکید کرد: توضیح فوق به این معنا نباید برداشت شود که ما باید آغوش خود را به روی سینمای هالیوود باز کنیم، هرچند که در آنجا نیز فیلم خوب است، اما بحث من این است که فیلمهایی برای نمایش عمومی انتخاب شوند که هم کیفیت هنری دارند هم اینکه برای نمایش عمومی جذابیتهای بصری را داشته باشند.
نظر شما